Budowa skóry
Budowa i fizjologia skóry
1.
Bierne funkcje skóry
a)
Ochrona przed zimnem upałem i promieniami UV
b)
Ochrona przed uciskiem, uderzeniem i otarciem
c)
Ochrona przed działaniem substancji chemicznych
2.
Aktywne
a)
Ochrona przed mikroorganizmami które przedostały
się do skóry
b)
Przyswajanie substancji czynnych ( wchłanianie,
przetwarzanie, wbudowanie w swoje struktury )
c)
Wydalanie potu – funkcja chłodzenia wraz z
gruczołami łojowymi, tworzenie PTS
d)
Regulacja krążenia krwi i termoregulacja (
rozszerzanie i zwężanie naczyń krwionośnych )
e)
Narząd zmysłu odbierający bodźce ucisku, drgań,
bólu, temperatury itp. )
f)
Produkcja hormonów miejscowych w tkankach skóry
3.
Budowa skóry
a)
Naskórek
b)
Skóra właściwa
c)
Tkanka podskórna
Budowa naskórka
Żywe komórki
naskórka – keranocyty
Obumarłe komórki
naskórka – korneocyty
Naskórek
zbudowany jest z wielowarstwowego nabłonka płaskiego osadzonego na błonie
podstawnej. Naskórek składa się z 2 zasadniczych części :
1. Żywej
zwanej inaczej warstwą MALPHIGIEGO do której należą warstwy
a)
Podstawna
b)
Kolczysta
2. Martwej
(rogowaciejącej ) do której należą warstwy :
a)
Ziarnista
b)
Jasna
c)
Rogowa
I. Naskórek żywy
1. Warstwa
podstawna ( najgłębiej położona )
Budowa:
Jest to 1 rząd
walcowatych komórek ściśle przylegających do siebie ułożonych na błonie podstawnej.
Komórki te mają wydłużone jądra połączone są ze sobą desmosomami ( uwypuklenia
błony) Tutaj komórki ulegają podziałowi, dzięki czemu następuje ciągła odnowa
naskórka. Warstwa podstawna zwana jest również warstwą twórczą i rozrodczą.
Funkcje:
W warstwie tej
znajdują się 3 rodzaje komórek
- melanocyty (
są to komórki syntezujące melaninę, odpowiadające za kolor skóry )
- komórki
Langerhaansa ( odpowiadają za mechanizm
odpornościowy skóry )
- komórki
Merkela (odpowiadają za doznania dotykowe )
2. Warstwa
kolczysta
Budowa:
Zbudowana jest z
kilku rzędów komórek o kształcie wielobocznym, które ulegają coraz większemu
spłaszczeniu. W tej warstwie zaczyna się tworzyć cement międzykomórkowy,
którego głównym składnikiem są ceramidy.
Pomiędzy komórkami warstwy kolczystej i cementem międzykomórkowym krąży
płyn limfatyczny z substancjami odżywczymi. Jest to najgrubsza warstwa
naskórka.
Funkcje:
Komórki wrz z
cementem tworzą ciągłą, nieprzepuszczalną dla wody warstwę, odpowiadają więc za
właściwe nawilżenie skóry i jej elastyczność. Konstrukcja oporowa nadaje skórze
sprężystość i jędrność
Warstwa
kolczysta bierze udział w procesie pigmentacji i w odbudowie komórek w czasie
zranienia oraz w tworzeniu się nowych komórek do 10 roku życia.
II.Naskórek martwy (rogowaciejący )
3. Warstwa
ziarnista
Budowa:
Znajduje się
tutaj kilka rzędów komórek ulegających coraz większemu spłaszczeniu.
Spłaszczone jądra komórkowe zawierają produkt uboczny w wytwarzaniu keratyny –
są to ziarna keratohialiny. W tej warstwie rozpoczyna się proces
keratynizacji (obumierania)
Funkcje:
Kosztem
przekształcających się jąder komórkowych tworzą się ziarna keratohialiny oraz
podobnie jak w warstwie kolczystej trwa produkcja ceramidów czyli głównego
składnika cementu międzykomórkowego.
·
Bariera Reina – nie jest traktowana jako warstwa
Budowa:
Cienka błonka
zbudowana ze zlanych ze sobą ziaren keratohilaliny. Bariera Reina wyznacza
wyraźną granicę między naskórkiem żywym a martwym.
Funkcje:
Ogranicza ucieczkę
wody z organizmy i zapobiega nadmiernemu przedostaniu się wody do organizmu.
Bariera Reina jest
nieprzepuszczalna dla:
- wody
- substancji
rozpuszczalnych w wodzie
- tłuszczów
Jest
przepuszczalna dla:
- pary wodnej
- tłuszczowców np.
lipidów
- witamin A, B, E,
K, NNKT
- niektórych
składników mineralnych, enzymów, aminokwasów, hormonów płciowych, fitohormonów,
glukozy, promieni UV, substancji szkodliwych takich jak – kwasy, zasady,
niektóre metale, nikotyna.
4.
Warstwa Jasna
Budowa:
Jest to bardzo wąska świetliste
pasmo zbudowane z silnie spłaszczonych komórek.
Funkcje:
Warstwa jasna ma duże znaczenie
w procesie keratynizacji oraz w przekształcaniu ziaren keratohialiny w NMF
(Naturalny Czynnik Nawilżający )
5. Warstwa
rogowa
Budowa:
Znajdują się tutaj komórki
pozbawione jąder zwane KORNEOCYTAMI. Korneocyty wypełnione są keratyną
(białkiem). Im korneocyty położone są
głębiej warstwy rogowej tym bardziej do siebie przylegają natomiast na
powierzchni ułożone są luźno dzięki czemu następuje proces złuszczania.
Funkcje:
Keratyna wypełniająca korneocyty:
- wiąże wodę, chroni przed
promieniowaniem UV, niekorzystnymi
czynnikami chemicznymi i mechanicznymi.
- zapobiega uciekaniu wody (
podobnie jak zalegający na powierzchni warstwy rogowej PTS – Płaszcz
Hydrolipidowy )
- NMF nawilża naskórek, niskie
ph chroni przed atakiem bakterii i grzybów
-złuszczające się komórki
usuwają z powierzchni skóry drobnoustroje chorobotwórcze
KERATOCYT - żywa komórka
naskórka
KORNEOCYT – martwa komórka
naskórka
KERATYNIZACJA – wypełnianie się komórek
keratyną ( w wyniku przekształcania się i rozpadu jąder ) czyli przekształcają
się z keranocytów w korneocyty.
Przemiany
komórek naskórka podczas w stronę powierzchni skóry
Komórki
warstwy podstawnej dzielą się na dając w rezultacie 2 komórki podstawne. Jedna
z nich nadal pozostaje komórką twórczą a druga popychana przez coraz nowe
komórki produkowane przez jej „siostrę” rozpoczyna swoją wędrówkę ku
powierzchni skóry. Komórka ta w czasie swej wędrówki ulega dyferencjacji
(różnicowaniu) – czyli komórka ta przemienia się stopniowo z żywej w komórkę
martwą warstwy rogowej i zalega na powierzchni ciała przez okres ok. 2 tygodni.
Stopniowo tracąc swój komórkowy charakter ponieważ naskórek niema naczyń jest
odżywiany przez płyn tkankowy przenikający przestrzenie międzykomórkowe. Warstwy
naskórka leżące bliżej powierzchni są gorzej odżywiane dlatego obumieraj,
rogowacieją i złuszczają się. Taki proces obumierania, spłaszczania i
wypełniania białkiem zwanym keratyną nazywamy KERATYNIZACJĄ czyli rogowaceniem
naskórka.
Proces ten trwa
od 26 do 28 dni.
Keratyna jest
białkiem silnie wiążącym wodę. Niedopuszczającym do jej ucieczki z naskórka. W
czasie swojej wędrówki ku powierzchni skóry jeszcze żywe komórki naskórka
produkują ceramidy (warstwa kolczysta i ziarnista ) – substancję zasilającą
cement międzykomórkowy który tworzy „mur” ograniczający ucieczkę wody.
Ten post przypomniał mi o moich studiach kosmetycznych. Mam miłe z nimi wspomnienia, jednak zrezygnowałam po I roku na rzecz innego kierunku. Może kiedyś wrócę :)
OdpowiedzUsuńPozdrawiam
apropo keratyny;) planuje kupic ta do wlosow myslisz ze to dziala podobnie? zapraszam do mnie:)!
OdpowiedzUsuńDobrze wiedzieć : )
OdpowiedzUsuń